PROFIEL
Onderweg treft u, naast de prachtige natuur rond het Peelgebied, ook een flink aantal bezienswaardigheden aan van historische, culturele of recreatieve waarde. De route voert u door aantrekkelijke en pittoreske peel kerkdorpen van Horst aan de Maas zoals America, Griendtsveen, Evertsoord en Meterik.
Voor 1800 was de plaats waar nu America ligt een groot veen- en heidegebied, slechts bereikbaar via enkele paden. Omstreeks 1850 was America een dorp van 7 gezinnen. Omstreeks 1900 was dit aantal gegroeid tot 85 gezinnen en ruim 500 inwoners. Inmiddels telt het dorp ruim 750 gezinnen en ongeveer 2200 inwoners. De feitelijke veranderingen van America kwamen pas goed op gang toen men de Peel als ontwikkelingsgebied ging beschouwen. Vooral met de komst van de spoorlijn tussen Venlo en Eindhoven in 1866 ontwikkelde America zich snel. Van 1885 tot 1970 was er zelfs een station! In deze periode werd er namelijk volop turf gestoken in de Peel en deze werd per trein vervoerd. Ook kwamen veel arbeiders per trein naar het gebied. Doordat sommigen dicht bij hun werk wilden wonen, ontstond een nieuw dorp. America is ook beroemd vanwege de band Rowwen Hèze; de meeste bandleden zijn afkomstig uit het dorp.
Griendtsveen werd in 1885 gesticht door de broers Jozef en Eduard van der Griendt. Zij waren degenen die in dit stukje Peel het ‘zwarte goud’ vonden, in de vorm van turf en vooral turfstrooisel. Griendtsveen telt vandaag de dag circa 550 inwoners. Het dorp heeft een zeer schilderachtige ligging en is befaamd om haar dorpspompen, ophaalbruggetjes, kaarsrechte kanalen, oeroude bomen en karakteristieke panden. Sinds 1996 is er dan ook sprake van een ‘beschermd dorpsgezicht’.
Het dorp Evertsoord werd gesticht in de jaren '30, tijdens de grootscheepse ontginningen van de voormalige turfgebieden in de Sevenumse Peel. Evertsoord ontleent haar naam aan de toenmalige burgemeester van Sevenum, de heer Everts. Hij zette zich volop in voor het in cultuur brengen van de woeste Peel. Vandaag de dag telt Evertsoord ongeveer 270 inwoners. Hiermee is Evertsoord de kleinste kern van de gemeente Horst aan de Maas. Dankzij deze kleinschaligheid is Evertsoord een hecht dorp, met als jaarlijks hoogtepunt de Evertsoorddag.
Meterik met de Schadijk kent al sinds de prehistorie bewoning. Mede als gevolg van de toenemende welvaart waren gemeente en bewoners in staat om aan het begin van de 20e eeuw in dit gehucht een kerk en een school te stichten. De St. Jan Evangelistkerk, die in 1899 werd gebouwd, vormt nog steeds het middelpunt van Meterik. Meterik stond van oudsher bekend als een dorp waar rijke boeren woonden. Het was dan ook een van de eerste dorpen die streefden naar zelfstandigheid. Dit zeer tegen de zin van de Horster pastoor-deken en de plaatselijke Horster middenstand. Zij zouden dan immers niet meer kunnen profiteren van de winkelende Meterikse bevolking na afloop van een kerkbezoek. Meterik telt momenteel circa 1500 inwoners en kenmerkt zich door een grote, voornamelijk agrarische, bedrijvigheid. Hierdoor wonen er ook veel Poolse werknemers in het dorp. Sinds 2006 hebben zij ook een eigen parochie in Meterik.
Maak een tussenstop voor een kopje koffie en lekker stukje vlaai of geniet van een echte Peelwerkerslunch bij de idyllisch gelegen Morgenstond in Griendtsveen.
De route is tevens bewegwijzerd met Peel-Heide bebording.
Ontdek het leven en werken in de Peel
In het Peelmuseum wordt de klok teruggezet en kunt u de sfeer opsnuiven van het harde leven en zware werk van de noeste peelarbeiders tijdens de turfwinning en de ontginningen van de Peel vanaf circa 1900.
Het Leven
Het harde, vaak moeilijke maar ook vreugdevolle bestaan van de peelwerkers in de Peel. Van Plaggenhut tot boerenkeuken. In het Peelmuseum ervaart u hoe het was 100 jaar geleden, de diepgewortelde armoede van de peelwerkers tijdens de turfwinning in de Peel.
Het werk
De hang naar individuele vrijheid was een belangrijke gemeenschappelijke karakteristiek van de veenarbeiders plus een portie weerzin tegen orde en gezag. De vaste veenarbeiders werkten met het hele gezin voor een vervener.
De Peel
De Groote Peel is een restant van de Peel, een gebied dat ooit een zeer ondoordringbaar gebied is geweest. Het is door Antoon Coolen in Peelwerkers beschreven als: “een mengeling van grootse, trage, romantische, vegatieve wording, van eenzaamheid, verlatenheid, barheid, barsheid, grauwheid en kommervol hard werken”.
Het museum is tijdens het seizoen geopend op woensdag- en zondagmiddag van 13.30 tot 16.30 uur.
Bij de toegangsprijs is een rondleiding mét gids inbegrepen.
Buiten de openingstijden is het, op aanvraag, mogelijk met een groep het museum te bezoeken. Er zijn diverse arrangementen mogelijk. Neem gerust contact op voor meer informatie.
De fietsroute begint bij knooppunt 38 in Amerika. De route leidt dan via knooppunten 35, 51, 34, 24, 28, 27, 57, 83, 42, 40 (via P) terug naar 38.
Hieronder vindt u een beschrijving van plaatsen die de moeite waard zijn voor een korte pauze.
Bij knooppunt 38:
Amerika is ontstaan op het kruispunt van oude paden die vanuit de dorpen rond Horst naar de Peel leidden. Begin vorige eeuw waren hier nog uitgestrekte heidevelden, die bekend stonden om hun goede honingproductie. De naam van het dorp heeft niets te maken met het gelijknamige deel van de wereld, maar vindt zijn oorsprong in de vele Duitsers die in deze regio turf groeven en bijenkorven op de heidevelden als bijverdienste hadden. De klokheide, die de Latijnse naam Erica draagt, groeide voornamelijk in deze velden, vandaar de naam Amerika.
Tussen knooppunt 35 en 34:
Steegberg, Heegberg en Schatberg vormen samen een groot voormalig stuifzandgebied dat na 1945 is ontgonnen. Tegenwoordig bestaat het voornamelijk uit naaldbossen. De inwoners van Sevenum trokken via de Helenaweg naar de Peel om daar turf en graszoden te hakken en te jagen. Attractiepark Toverland komt eraan.
Tussen knooppunt 27 en 57:
Kort voor Helenaveen buigt de route af richting Griendtsveen. In bestuurscentrum Mariapeel van Staatsbosbeheer verken je te voet het typische hoogveenlandschap van de Peel.
Tussen knooppunt 51 en 42:
In het cultuurland links van de Helenavaart staan grote boerderijen die de naam Oranjehuis dragen. Deze boerderijen zijn gebouwd door het Koning Willem III Fonds, een speciaal fonds voor landbouwontwikkeling.
Tussen knooppunt 51 en 42:
In opdracht van Maatschappij Griendtsveen ontwierp architect Louis Kooken een groot deel van het dorp Griendtsveen. Rondom Villa Sphagnum, de woonplaats van de familie Van de Griendt, groeide een arbeidersdorp in de stijl van een heidekolonie. Voor de villa werden twaalf identieke huizen voor hoger personeel gebouwd. De huizen kregen de namen 'Twaalf Apostelen'. De aanleg van de Middenpeelweg (N277) heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de regio. Het zand voor dit pad werd afgegraven op de Laagheide. Rondom de zandbak is het huidige Center Parcs het Meerdal gebouwd.